Kooperatibismoaren sustraiak II: sozialista asoziazionistak

Abstract

Esku artean duzun liburuxka honekin, kooperatibismoaren sustraietan sakontzeko aukera duzu. Aurrekoari segida ematera datorren argitalpena da. Orduan, XVIII. eta XIX. mendeetan, industria-kapitalismoari aurre eginez, langile eta herri-sektoreen inguruneetan ernaldu ziren antolaketa-praktikak eta elkartegintza dinamikak aztertu bagenituen, oraingoan sozialista asoziazionista deiturikoen pentsamendua eta ekinbideak izango ditugu aztergai. Izan ere, bi horiek dira, Rochdaleko kooperatiba-esperientziaren mugarriaren aurretik, kooperatibismoaren sorreraren iturri nagusiak. Idazki honetan, hortaz, sozialista asoziazionistek eredu kooperatiboaren eraikuntzan egin zuten ekarpena, teorikoa eta praktikoa, aztertuko dugu. Britainia Handiko Robert Owen eta William King doktorea eta Frantziako Charles Fourier, Philippe Buchez eta Louis Blanc autoreak aztertuko ditugu. Liberalismoaren erregimen indibidualista eta lehiakorra gainditu eta elkartasunean oinarrituriko gizarte-eredua eraikitzeko, elkarkidetzan oinarrituriko elkarteak sustatu zituzten. Batzuetan funtzionamendu-arau eta antolaketa- eredu berritzaileak asmatuz, eta, besteetan, elkartegintza-eredu berri horien esperimentazio praktikoak garatuz. Ez zuten kooperatiba hitza erabiltzen –berriagoa baita–, baina zalantzarik ez dago sustatu zituzten kontsumo- edo ekoizpen-elkarteak egungo kooperatiben aurrekari zuzenak direla. Sozialista asoziazionista horien proposamenetan, hortaz, kooperatibismoaren oinarri ideologiko hainbaten iturriak daude. Gerora Rochdaleko kooperatiba-esperientziak eredu bilakatuko dituen printzipio eta arau asko ere garai honetakoak dira. Horiek guztiak arakatuko ditugu liburuxka honetan.